اویس قرنی در جنگ صفیناویس قرنی، یکی از با وفا‌ترین و برترین یاران امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) بوده است که در جنگ صفین حضور داشته و در همان جنگ نیز به شهادت رسیده است. روایات فراوانی از طریق شیعه و سنی در این باره وارد شده است که در این مقاله به یک روایت از طریق شیعه بسنده می‌شود. ۱ - روایت شیخ مفیدمرحوم شیخ مفید (رحمة‌الله‌علیه) در کتاب شریف الارشاد می‌نویسد: وَ قَالَ (علیه‌السّلام) بِذِی قَارٍ وَ هُوَ جَالِسٌ لِاَخْذِ الْبَیْعَةِ یَاْتِیکُمْ مِنْ قِبَلِ الْکُوفَةِ اَلْفُ رَجُلٍ لَا یَزِیدُونَ رَجُلًا وَ لَا یَنْقُصُونَ رَجُلًا یُبَایِعُونِّی عَلَی الْمَوْتِ قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ فَجَزِعْتُ لِذَلِکَ وَ خِفْتُ اَنْ یَنْقُصَ الْقَوْمُ عَنِ الْعَدَدِ اَوْ یَزِیدُوا عَلَیْهِ فَیَفْسُدُ الْاَمْرُ عَلَیْنَا وَ لَمْ اَزَلْ مَهْمُوماً دَاْبِی اِحْصَاءُ الْقَوْمِ حَتَّی وَرَدَ اَوَائِلُهُمْ فَجَعَلْتُ اُحْصِیهِمْ فَاسْتَوْفَیْتُ عَدَدَهُمْ تِسْعَمِائَةِ رَجُلٍ وَ تِسْعَةً وَ تِسْعِینَ رَجُلًا ثُمَّ انْقَطَعَ مَجِی ءُ الْقَوْمِ فَقُلْتُ اِنَّا لِلَّهِ وَ اِنَّا اِلَیْهِ راجِعُونَ مَا ذَا حَمَلَهُ عَلَی مَا قَالَ فَبَیْنَا اَنَا مُفَکِّرٌ فِی ذَلِکَ اِذْ رَاَیْتُ شَخْصاً قَدْ اَقْبَلَ حَتَّی دَنَا فَاِذَا هُوَ رَاجِلٌ عَلَیْهِ قَبَاء صُوفٍ مَعَهُ سَیْفُهُ وَ تُرْسُهُ وَ اِدَاوَتُهُ فَقَرُبَ مِنْ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السّلام) فَقَالَ لَهُ امْدُدْ یَدَکَ اُبَایِعْکَ فَقَالَ لَهُ اَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السّلام) وَ عَلَامَ تُبَایِعُنِی قَالَ عَلَی السَّمْعِ وَ الطَّاعَةِ وَ الْقِتَالِ بَیْنَ یَدَیْکَ حَتَّی اَمُوتَ اَوْ یَفْتَحَ اللَّهُ عَلَیْکَ فَقَالَ لَهُ مَا اسْمُکَ قَالَ اُوَیْسٌ قَالَ اَنْتَ اُوَیْسٌ الْقَرَنِیُّ قَالَ نَعَمْ قَالَ اللَّهُ اَکْبَرُ اَخْبَرَنِی حَبِیبِی رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اَنِّی اُدْرِکُ رَجُلًا مِنْ اُمَّتِهِ یُقَالُ لَهُ اُوَیْسٌ الْقَرَنِیُّ یَکُونُ مِنْ حِزْبِ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ یَمُوتُ عَلَی الشَّهَادَةِ یَدْخُلُ فِی شَفَاعَتِهِ مِثْلُ رَبِیعَةَ وَ مُضَرَ. [۲]
الدّيلمی، الحسن بن أبی‌الحسن محمد، ارشاد القلوب الی الصواب، ج۲، ص۲۲۵.
هنگامی که(حضرت علی (علیه‌السّلام)) در منزل ذی‌قار (نزدیکی بصره) برای بیعت کردن نشسته بود فرمود: از سمت کوفه هزار مرد بدون کم و زیاد می‌آیند و بشرط جان با من بیعت کنند (که تا دم مرگ دست از یاری من بر ندارند) ابن‌عباس گوید: من از این سخن بیتاب شدم و ترسیدم مبادا این مردم که از کوفه می‌آیند از این شماره کمتر باشند یا زیادتر شوند آنگاه کار بر ما تباه گردد (و مردم بگویند علی (علیه‌السّلام) دروغ گفت) و همچنان در شماره آنان اندوهناک بودم تا این که جلوداران ایشان رسیدند و من می‌شمردم و چون نهصد و نود و نه نفر تمام شمردم دنباله ایشان برید و دیگر کسی نیامد، من گفتم: «اِنَّا لِلَّهِ وَ اِنَّا اِلَیْهِ راجِعُونَ» چه چیز علی را وادار کرد بر آنچه گفت؟ همین طور که من در این‌اندیشه بودم ناگهان شخصی را دیدم که می‌آید تا این که نزدیک شد دیدم مردی است که جامه پشمین در بر دارد و شمشیر و سپر و آفتابه همراه او است، پس نزدیک امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) رفته و عرض کرد: دست خود را دراز کن تا با تو بیعت کنم، امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) فرمود: بر چه چیز با من بیعت کنی؟ عرض کرد: بر شنیدن (سخنانت) و پیروی (دستوراتت) و جنگیدن در رکاب تو تا مرگم فرا رسد یا این که خداوند فتح و پیروزی نصیبت گرداند. حضرت به او فرمود: نامت چیست؟ عرض کرد: اویس، فرمود: تو اویس قرنی هستی؟ عرض کرد: آری، فرمود: «اللَّه اکبر» حبیب من رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به من خبر داد که مردی از امت او را (خواهم دید و) درک خواهم نمود و او را اویس قرنی می‌گویند، و او از حزب خدا و رسول او است مرگش به شهادت (در راه دین) خواهد بود، و (گروه بسیاری) مانند (بسیاری گروه دو قبیله) ربیعه و مضر در شفاعت او (در روز رستاخیز) در آیند، (و به وسیله شفاعتش از آتش دوزخ رهائی یابند). ۲ - پانویس
۳ - منبعموسسه ولیعصر، برگرفته از مقاله «آیا اویس قرنی در جنگ صفین امیرالمومنین (علیه‌السلام) را یاری کرد؟» |